تهيه وتوزيع کتابچه با محتواي ملاحظات ويژه ماه مبارک رمضان

به گزارش روابط عمومي دانشگاه علوم پزشکي بابل واحد تحقيق وتوسعه معاونت غذاودارو دانشگاه کتابچه اي را تحت عنوان ملاحظات ويژه ماه مبارک رمضان ويژه گروه پزشکي تهيه نمود

به گزارش روابط عمومي دانشگاه علوم پزشکي بابل واحد تحقيق وتوسعه معاونت غذاودارو دانشگاه کتابچه اي را تحت عنوان ملاحظات ويژه ماه مبارک رمضان ويژه گروه پزشکي تهيه نمود قابل ذکر است مرکزاطلاع رساني دارووغذا نيز باشماره 09646 آماده پاسخگويي به سوالات شما مي باشد اطلاعيه هاي دارويي ملاحظات ويژه ماه مبارک رمضان در ماه مبارک رمضان گرفتن روزه براي تمام مسلمانان به سن تکليف رسيده و سالم واجب مي باشد. در کشور ما با دارا بودن بيش از هفتاد ميليون جمعيت مسلمان بررسي اثرات روزه بر سلامت فردي و اجتماعي از اهميت ويژه اي برخوردار مي باشد و توجه خاصي را طلب مي کند. در اين ماه تغييرات بسيار زيادي در چرخه سيرکادين و فرآيند هاي فيزيولوژيک بدن رخ مي دهد که اين امر تاثيرات زيادي بر روي وضعيت بيماري ودارو درماني افراد مي گذارد. در کشور ما به علت وجود آداب و سنن متنوع و شرايط آب و هوايي مختلف تعيين دقيق عادت هاي غذايي و الگوهاي خواب و بيداري کار مشکلي مي باشد ولي به صورت عام در ماه رمضان دو وعده غذايي اصلي در موقع سحر و افطار خورده مي شود. در برخي خانواده ها يک وعده شام مجزا هم خورده مي شود. وعده سحر هم در اکثر خانواده هاي ايراني قبل از اذان صبح و در مواردي قبل از خواب شب ميل مي شود. وعده هاي غذايي ماه رمضان اکثرا حاوي مقادير بالاي کربوهيدرات و چربي است و در وعده هاي حجيم خورده مي شود که مي تواند تاثيرات شديدي بر کينتيک و متابوليسم داروها بگذارد. همچنين تغييرات فيزيولوژيک حاصل از اين تغييرات در روش زندگي مي تواند بر وخامت بيماريهاي مزمن مانند ديابت,زخم معده, نارسايي کليه و فشار خون اثرگذار باشد. مرکز اطلاع رساني دارو و سموم با توجه به رسالت خود در راستاي ارتقا سطح سلامت جامعه مي تواند با توصيه هاي ساده اما کار آمد در زمينه مصرف داروها و شرايط بيمارهاي مزمن به مومنين و مومنات در ماه مبارک مي تواند علاوه بر برخوردار شدن از اجر معنوي باعث کاهش هزينه هاي درمان و افزايش سطح سلامت فرد و جامعه گردد. در دين مقدس اسلام شرايط خاصي براي افراد بيمار و ناتوان در نظر گرفته شده است. در اين ميان بسياري از بيماران به علت اعتقادات عميق و ايمان قلبي آرزوي فيض بردن از اين ضيافت الهي را دارند. همچنين در مطالعات انجام شده نشان داده بسياري از افرادي که شرع به آنها اجازه مي دهد روزه خود را به زمان ديگري موکول کنند به اين امرتمايلي ندارند و مي خواهند همراه با اعضاي خانواده خود در اين ضيافت الهي شرکت کنند و مايل به عدم همراهي با خواهران و برادرن ديني خود نيستند. گرفتن روزه براي اين افراد بدون مشورت با پزشک معالج مي تواند تبعاتي را در پي داشته باشد که به سادگي مي توان از آن پيشگيري کرد. طبق تحقيقات انجام شده در ساير کشورهاي مسلمان حدود 58% بيماران در ماه مبارک اقدام به تغيير خود سرانه رژيم دارويي خود مي کنند که از اين ميان 43% اقدام به قطع درمان کرده اند. 10% تغيير ساعت مصرف را در پيش گرفتند و 5 % باقيمانده تمام داروهاي خود را به صورت يک وعده در روز مصرف کرده اند. تمامي اين اقدمات مي تواند شديدا سلامت بيماران را مورد تهديد قرار دهد. در صورتي که با تنظيم رژيم دارويي مي توان به اکثر اين بيماران کمک کرد تا ضمن حفظ سلامتي از اين ضيافت الهي هم فيض ببرند. در ادامه ابتدا به توصيه هاي کلي در مورد رژيم دارويي مي پردازيم سپس بيماريهاي مزمن شايع را به صورت مورد به مورد بررسي مي کنيم. راه تجويز: در اين مورد ابتدا با توجه به اطلاعاتي که از خود فرد در مورد راههاي تجويز دارو که از نظر مرجع تقليد فرد سوال کننده باطل کننده روزه مي باشند يا نمي باشند و مقايسه آنها با گزينه هاي درماني موجود مي توان با توصيه به تغيير راه تجويز مشکل را بر طرف کرد. هرچند که در مورد بسياري از بيماريها و داروها راه هاي انتخاب زيادي باقي نمي ماند و معمولا بايد رژيم دارويي فرد تنظيم شود. زمان بندي تجويز دارو: ابتدا توجه شما را به اين نکته جلب مي کنم که تغييرات فيزيولوژيک در ماه مبارک با پايان ماه خاتمه نمي يابد و به طور معمول حدود 10 روز طول مي کشد تا بدن به وضعيت قبل ماه مبارک باز گردد. اين نکته در ابتداي ماه مبارک نيز حائز اهميت است و همين زمان هم طول مي کشد تا بدن با وضعيت جديد وفق يابد. بنابر اين در توصيه به همکاران گروه پزشکي توصيه شود بررسي وضعيت بيمار حدود 10 روز بعد از شروع روزه گيري و 10 روز پس از پايان کمک کننده مي باشد. تغيير رژيم دارويي را قبل از شروع ماه آغاز کرده و تا مدتي پس از آن ادامه يابد. تغييرات رژيم غذايي قبل و بعد ماه رمضان براي افراد بيمار بايد به آرامي صورت گيرد. مي توان به بيمار توصيه کرد که از قبل شروع ماه مبارک وعده عصرانه به رژيم غذايي خود اضافه کرده و صبحانه را زودتر ميل کند کم کم با کاهش حجم وعده ميان روز و افزايش صبحانه و عصرانه بدن خود را اماده کند. با توجه به اينکه اکثر داروها به خصوص داروهاي خوراکي فقط در فاصله افطار تا سحر مي توانند مصرف شوند تغيير در رژيم دارويي بسياري از بيماران الزامي است. با توجه به اين موضوع رژيم هاي يک بار در روز و دو بار در روز بيشترين کاربرد را در مبارک دارند که در ادامه بررسي مي شوند. رژيم يک بار در روز: ساده ترين حالت مصرف دارو به صورت يکبار در روز موقع افطار مي باشد. ولي بايد توجه داشت که در مورد برخي از دارو ها اين تغيير مي تواند به تغيير در اثر بخشي و يا تحمل بيمار نسبت به دارو منجر شود. اثر بخشي و سميت بسياري از داروها وابسته به زمان مصرف دارو بر اساس ريتم فيزيولوژيک, بيو شيميايي و رفتاري بيمار مي باشد. اين تغييرات بايد در تنظيم رژيم دارويي بيمار مورد توجه قرار گيرد.(جدول 1) دارو تغيير پروپرانول دوز مصرفي در صبح نسبت به دوز شب سريع تر جذب مي شود (احتمالا به دليل تغييرات تون سمپاتيک در طي روز) نفيديپين دوزاژ فرم سريع الاثر Cmax بالاتر و Tmax کوتاه تري در مصرف صبح هنگام نسبت به شب دارد همچنين فراهمي زيستي تا 40% در دوز شب هنگام کاهش مي يابد ديگوکسين زمان رسيدن به حداکثر غلظت پلاسمايي در دوز 8 صبح کوتاه تر از دوز 8 شب ديلتيازم قرص آهسته رهش ديلتيازم 17 تا 22 % فراهمي زيستي بيشتري در زمان مصرف شب(10 شب) نسبت به 10صبح به صورت تک دوز داشته است. انالاپريل تک دوز صبح باعث کاهش بيشتر فشار خون در طي روز و تاثير کمتر در شب شده است درحالي که دوز شبانه علاوه بر اثر بخشي بيشتر بر فشار خون شبانه باعث کمي افزايش در فشار خون طي روز شده است. در ميانگين فشار بعد از ظهر بين دو حالت تفاوتي ديده نشد تئوفيلين دوز مصرف 3 بعد از ظهر داراي بيشترين اثر و کمترين سميت در طول شب بوده است. تغييرات جذب به شدت وابسته به کيفيت و زمان مصرف غذا دارد. استروئيدهاي استنشاقي بهترين زمان مصرف بين 3 تا 5 بعد از ظهر پردنيزولون دوز مصرفي خوراکي 3 بعد از ظهر نسبت به 8صبح در بهبود بسياري از عوارض آسم شبانه اثر بسيار بهتري داشته است سايمتيدين مصرف دوز شبانه H2-blocker بسيار موثر تر از دوز روزانه در کاهش ترشح اسيد, بهبود زخم معده و جلوگيري از بازگشت آن دارد. اينها چند مثال از وابستگي زمان مصرف به اثر بخشي دا